De Georgische Begraafplaats

Herdenking bij de Hoge Berg

Je vindt de Georgische begraafplaats bij de Hoge Berg, tussen de dorpen Den Burg en Oudeschild. In twaalf lange rijen liggen hier bijna vijfhonderd gesneuvelde Georgiërs begraven. Aan het hoofd ligt als enige de Georgische commandant Loladze. Zijn graf is te herkennen aan een bronzen gedenkplaat met zijn gezichtsprofiel erop afgebeeld. De Georgische begraafplaats is een indrukwekkende plek om te bezoeken, wanneer je op Texel verblijft.

Massagraf
Op 26 mei, 6 dagen na het einde van de opstand, worden de Georgiërs begraven in een massagraf op de Hoge Berg. Het was volgens ooggetuigen een snelle begrafenis. Een maand later wordt het eerste monument bij het graf van commandant Sjalwa Loladze geplaatst. Het monument wordt kort na plaatsing vernield. Door wie is niet bekend.

Herplaatsing graven
Ook bij hoeve ‘Buitenzorg’ en ‘De Mok’ lagen massagraven van Georgiërs. De slachtoffers die hier lagen, waren om het leven gekomen door executie van de Duitsers. Pas in 1947 worden deze overledenen samengevoegd in het Georgische massagraf op de Hoge Berg. Dat deze samenvoeging zo lang duurde, kwam omdat de Georgische officieren, die de oorlog hadden overleefd, niet wilden dat gevangen geëxecuteerden in het massagraf op de Hoge Berg terechtkwamen. Zij vonden dat deze Georgiërs zich hadden overgegeven aan de Duitsers en niet tot de andere slachtoffers behoorden.

Herdenkingsplaat
Door de tientallen jaren heen heeft de begraafplaats verschillende monumenten gehad. In 1970 komt de Georgische regisseur Rezo Tabukasjwilli langs en brengt een geslagen koperen naamboord aan op het hek van de begraafplaats. Op dit bordje staat in drie talen de tekst “Gemeenschappelijk graf van de Sovjetsoldaten uit Georgië”. Later is dit weer aangevuld met bronzen reliëfs en een hek dat gesmeed is door de Georgische kunstenaar Nodaz Mgaloblisjwilli. In 1977 wordt de begraafplaats officieel Georgische begraafplaats ‘Loladze’ genoemd.