De Opstand der Georgiërs

Je hebt er vast weleens van gehoord: De Georgische opstand. Dit stukje historie is terug te zien op meerdere plekken op het eiland. Hoewel de Duitsers heel Texel bezet hadden, merkten de eilandbewoners weinig van de Tweede Wereldoorlog. Toen de geallieerde troepen bijna half Nederland bevrijd hadden, bleef de oorlog op Texel nog even doorgaan.

Stukje historie

Op meerdere plekken op Texel vind je overblijfselen van dit stukje geschiedenis. Zo zijn er verspreid over het eiland Duitse bunkers te vinden en is er een Georgische begraafplaats in Den Burg. De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen achtergelaten op Texel en het kent een tragisch verhaal waar niet iedereen weet van heeft.

Georgiërs moeten helpen op Texel
In Duitse krijgsgevangenenkampen zaten veel Georgiërs. De Georgiërs werden goed behandeld in de kampen. Dit omdat Duitsland dacht dat Georgië Duitsland eerder zou helpen in de oorlog dan Rusland. Veel Georgiërs waren bang dat ze de kampen niet zouden overleven en boden zich aan bij de hulptroepen van Duitsland.Toen Duitsland steeds meer nederlaag leed, werden veel niet-volwaardige troepen ingezet. Een voorbeeld hiervan was het 822e Georgische bataljon. Dit bataljon moest naar Texel en bestond uit 400 Duitsers en 800 Georgische krijgsgevangenen.

Het plan
Op donderdag 5 april 1945 geeft de Duitse bataljonscommandant majoor Klaus Breitner het bevel dat een deel van het bataljon moet vertrekken naar Arnhem. Veel Georgiërs zien dit niet zitten en zijn bang, dat als zij zich niet verzetten tegen de Duitsers, zij door Rusland gezien worden als landverraders. Ze willen in opstand komen tegen de Duitsers om Rusland te tonen dat zij niet met de vijand meevechten en bereiden een plan voor. Ze wilden de Duitsers ’s nachts vermoorden in hun slaap. De Duitsers hadden dezelfde uniformen aan als de Georgiërs, dus werd een wachtwoord bedacht dat de Duitsers niet konden uitspreken: Denj Rozjdenij, oftewel ‘Dag der geboorte’.

De ‘Opstand der Georgiërs’
Diep in de nacht worden wel 400 Duitsers door de Georgiërs vermoord. Ze probeerden dit zo stil mogelijk te doen, maar toch lukte het twee Duitse soldaten, andere Duitse bataljons in de hoger gelegen duinen te waarschuwen. Vlieland, Den Helder en geheel Texel werden door de Duitsers onder vuur genomen. Zelfs Texelse bewoners met militaire ervaring vochten met de Georgiërs mee. Na vijf weken bereikten de Canadezen eindelijk Texel. De Duitsers werden ontwapend en de Georgiërs werden ondergebracht in Hotel Californië. Terwijl Duitsland de oorlog op 5 mei al had verloren, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei. Veel Texelaars hadden in de oorlog een goede band opgebouwd met de Georgiërs en moesten nu afscheid van ze nemen. De Georgiërs konden uiteindelijk met een gerust hart terug naar huis keren. Zij kregen verklaringen mee van de Canadezen dat zij dapper en goed hadden gevochten tegen de Duitsers. Dit om te voorkomen dat zij door Rusland als landverraders werden gezien.

Slachtoffers en verwoestingen
In de Opstand der Georgiërs zijn veel slachtoffers gevallen. 565 Georgiërs, 2000 Duitsers en 120 Texelaars zijn omgekomen. Ook veel huizen, boerderijen en de Eierlandse polder kwamen niet zonder kleerscheuren uit de strijd. Op de Georgische Begraafplaats op de Hoge Berg kunnen de Georgiërs tot de dag van vandaag herdacht worden.