VOC en Texel

Texel in de 17e eeuw

Soms kon het weken tot maanden duren voordat scheepslieden uit konden varen vanaf de Reede van Texel. In de tussentijd was herberg de Zeven Provinciën een populaire plek om te overnachten. Voor rust en troost bezocht men de Zeemanskerk in Oudeschild. Wist je dat Michiel de Ruyter een bekende gast was op Texel in het VOC-tijdperk?

Het ontstaan van de VOC
In de beginjaren van de handel werd er door de Nederlanders nog niet veel in specerijen gehandeld. De handel in specerijen lag volledig in handen van de Portugezen, die via een verdrag het alleenrecht hadden om handel te drijven met Oost-Indië. Nederland kocht haar specerijen in de haven van Antwerpen, waar Portugese kooplieden veel van hun waren verkochten. Toen Nederland in oorlog kwam met Spanje wilde men verandering. Nederland was niet meer in staat specerijen te kopen in Antwerpen, omdat Spanje dit tegenhield. Daarnaast was er veel concurrentie tussen handelsondernemingen in Nederland. Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt wilde daarom dat de handelscompagnieën samen gingen werken in één grote compagnie, namelijk de VOC. Dit gebeurde dan ook in 1602. Veel Zuid-Hollanders, die vlak bij Antwerpen hadden gewoond, vertrokken naar het noorden van Nederland en deelden daar hun kennis, geld en contacten om van de VOC een succes te maken.

De rol van Texel
Texel was een rustplaats en haven voor tientallen koopvaardij- en oorlogsschepen vanuit de hele wereld. Deze rustplaats heette de ‘Reede van Texel‘. De Reede van Texel liep van Den Helder tot aan Terschelling. Het dorp Oudeschild, dat nu nog steeds bestaat, was het centrale punt. Vooral schepen die over de Zuiderzee voeren, waren voor de Rede van Texel van belang. Schepen wachtten in deze haven totdat de wind weer gunstig was. Dit kon weken tot soms wel maanden duren.

Sporen van het verleden
Sinds 1980 weten Texelse duikers spectaculaire vondsten van de VOC boven water te krijgen. Al deze spullen worden door het Nederlands Instituut voor Scheepsarcheologisch Onderzoek onderzocht. Grote stukken van schepen en oude kannonen zijn te zien in museum Kaap Skil bij de molen van Oudeschild. Daarbij kan men via een auto-, fiets- of wandeltocht overblijfselen ontdekken uit de tijd van De Ruyter, Tromp en de VOC op Texel.